Rozwód a podział majątku – wszystko co powinieneś wiedzieć na ten temat.

Rozwód, oprócz rozwiązania związku małżeńskiego, niejednokrotnie wiążę się również z podziałem majątku. Sprawdź co nie podlega podziałowi, na co sąd zwraca uwagę podczas rozprawy, do kogo będzie należał dom po rozwodzie oraz kto poniesie koszty spraw, dotyczących podziału wspólnego majątku.

Czy podział majątku jest obowiązkowy po rozwodzie?

Nie istnieje żaden obowiązek prawny, który zmusza byłych małżonków do podziału majątku. Najczęściej jednak, ludzie decydują się na ten krok, chcą dopełnić wszelkich formalności związanych z rozstaniem. Dzięki temu, dotychczasowe rzeczy wspólne, odtąd będą należały tylko do jednej osoby. 

Uwaga! Podział majątku nie musi być związany bezpośrednio z rozwodem. Można tego dokonać jeszcze w trakcie małżeństwa bądź nawet kilka lat po rozwodzie.

Co nie podlega podziałowi majątku po rozwodzie?

Majątek w małżeństwie dzieli się na dwie części m.in.:

• Majątek wspólny.

• Majątek osobisty.

I to właśnie ten drugi nie podlega podziałowi podczas rozwodu. Niemniej jednak, może wydarzyć się sytuacja, gdzie byli partnerzy muszą zwrócić wydatki, które zostały pobrane z majątku wspólnego na rzecz majątku osobistego bądź odwrotnie. Wtedy to, należy zwrócić wydatki, które zostały pobrane z majątku osobistego na rzecz majątku wspólnego.

Majątek osobisty – czym jest?

Są to m.in.:

• Rzeczy nabyte przed powstaniem wspólności ustawowej.
• Rzeczy nabyte w ramach dziedziczenia, zapisu bądź darowizny, a treść tych dokumentów, jasno wskazuje na przekazanie własności tylko na jednego z małżonków.
• Rzeczy, które służą zaspokojeniu potrzeb tylko jednego z małżonków np. biżuteria, okulary itp.
• Majątek nabyty z tytułu odszkodowania w wyniku uszkodzenia ciała.
• Rzeczy uzyskane w ramach osobistych osiągnięć,
• Prawa autorskie i pokrewne, prawa twórcy oraz prawa własności przemysłowej.
• Przedmioty, które zostały nabyte ze środków majątku osobistego.
• Wierzytelność z tytułu wynagrodzenia za pracę. W momencie wypłaty pensji, majątek przechodzi jednak na majątek wspólny.

Co sąd bierze pod uwagę przy podziale majątku?

W większości przypadków, podczas rozwodu majątek dzielony jest po równo względem obu małżonków. Może się jednak zdarzyć, że jedna ze stron wniesie o nierównomierny podział majątku. Sąd podczas rozważania słuszności takiego wniosku, bierze pod uwagę poniższe czynniki:

• Stopień, w jakim małżonek przyczynił się do sytuacji majątkowej w związku –  nie oznacza to jednak orzekania na podstawie uzyskiwanych dochodów. Sąd rozpatrując tą kwestię, ma również na uwadze wkład w wychowanie dzieci oraz utrzymanie gospodarstwa domowego.
• Czy jeden z małżonków nie trwonił majątku w sposób nieuzasadniony np. jako osoba uzależniona.

Kto ma prawo do domu po rozwodzie?

Najważniejszą kwestią jest ustalenie, czy dom jest majątkiem wspólnym. Dzieje się tak tylko wtedy, kiedy działkę bądź dom, kupiliście w trakcie małżeństwa.

W świetle prawa, nie można mówić o wspólnym domu, jeśli działka należy tylko do jednej ze stron bądź została nabyta w ramach dziedziczonych bądź darowanych pieniędzy, a w umowie darowizny zastrzeżono, że należy się ona jedynie jednemu z małżonków.

Jeśli jednak sytuacja nie jest tak skomplikowana i nieruchomość jest majątkiem wspólnym małżeństwa, kwestia ta wygląda następująco:

• Jeśli dom jest naprawdę duży, sąd może orzec o podziale go na dwa, osobne mieszkania.
• Dom może zostać przyznany jednej ze stron i zobowiązana jest wtedy ona do spłaty byłego małżonka z połowy domu.
• Jeśli w małżeństwie pojawiły się dzieci i żadna ze stron nie wykazuje inicjatywy w spłacie byłego partnera, Sąd, podczas przyznawania prawa do domu, będzie brał pod uwagę:  kto sprawuje opiekę nad dziećmi, czyja sytuacja finansowa realnie pozwala na spłatę drugiej osoby, w jaki sposób dom jest aktualnie wykorzystywany, a także która ze stron może zabezpieczyć własne potrzeby mieszkaniowe.
• Jeśli dwie strony wyrażą taką wolę, wspólny dom można sprzedać i dokonać podziału pieniędzy.

Kto ponosi koszty sądowe w sprawie o podział majątku?

Przyjmuje się, że koszty dzielone są po równo. Na początku jednak, opłatę sądową ponosi wnioskodawca. Dopiero w orzeczeniu, które kończy sprawę, sąd nakazuje drugiej stronie zwrot połowy kosztów.

Pozostałe koszty, który wynikły w tracie prowadzenia sprawy, rozliczane są na bieżąco w formie zaliczek bądź sąd obciąża nimi strony w orzeczeniu kończącym.

Jeśli jeden uczestnik, z powodu złej sytuacji materialnej, nie jest w stanie pokryć kosztów związanych ze sprawą, może wnieść do sądu wniosek o ich zniesienie. Wymagane jest wtedy przedstawienie oświadczenia o obecnej sytuacji finansowej.

Podział majątku, który odbył się na skutek mediacji i późniejszym zawarciu stosownej umowy, jest najtańszy oraz najszybszy. Warto o tym pamiętać, podczas podejmowania decyzji o podziale majątku.

Artykuł powstał we współpracy z radcą prawnym Lucyną Szabelską z kancelariasprawyrodzinne.pl